Contoh Tembang Lingga – Dalam tata bahasa Jawa, terdapat tembung lingga yang sangat penting sekali untuk dipahami. Karena tembung lingga merupakan kata dasar yang memang selalu digunakan dalam perbincangan sehari-hari maupun tulisan. Oleh karena itu, untuk memahaminya berikut uraian lengkap penjelasan tembung lingga hingga contoh kalimatnya.
Daftar Isi
Pengertian Tembung Lingga
Tembung lingga adalah sebuah kata yang belum berubah atau belum mendapatkan imbuhan apapun. Dalam Bahasa Indonesia tembung lingga disebut juga sebagai kata dasar atau kata asal.
Tembung Lingga Yaiku
Tembung lingga yaiku tembung kang durung owah saka asale, kang durung oleh imbuhan apa-apa, utawa tembung kang isih wungkul, isih wentah utawa isih asli.
Tembung lingga duwe teges kang bisa beda nalika diwenehi wuwuhan kang arane dadi tembung andhahan. Saben tembung lingga bisa dadi tembung andhahan.
Tembung lingga dapat digolongkan sebagai kata dalam bentuk bebas. Lawan dari tembung lingga sendiri adalah tembung andhahan. Dimana kedua tembung tersebut saling berkaitan erat dan tidak dapat dipisahkan.
Tembung lingga sendiri akan memiliki makna atau arti yang berbeda apabila telah diberikan sebuah imbuhan kata ( awalan atau akhiran) dan disebut sebagai tembung andhahan. Sehingga setiap tembung lingga dapat menjadi sebuah tembung andhahan.
Tuladha tembung lingga :
- Turu,
- Nangis,
- Pari,
- Pangan,
- Tulis, lan liya liyane.
Ciri Ciri Tembung Lingga
- Berupa kata yang asli atau dasar
- Belum mendapatkan imbuhan kata apapun ( awalan kata maupun akhiran kata)
- Setiap tembung lingga bisa dijadikan tembung andhahan
Macam Macam Tembung Lingga
Menurut suku kata atau dalam Bahasa Jawanya “Wanda”, tembung lingga dapat terbagi menjadi tiga macam, antara lain adalah :
1. Tembung Lingga Sakwanda
Tembung lingga sakwanda yaiku tembung sing unine mung sakecapan. Lingga sakwanda iku ugo diarani tembung wod.
Tembung lingga sakwanda merupakan jenis tembung lingga yang terdiri atas satu suku kata saja. Wanda dalam Bahasa Indonesia berarti suku kata atau kecap kata. Jenis tembung lingga ini juga disebut dengan tembung wod.
Contoh tembung lingga sakwanda :
- Buk
- Bom
- Blas
- Bak
- Dik
- Es
- Gas
- Gong
- Lem
- Ler
- Lur
- Nak
- Nom
- Nul
- Moh
- Ntok
- Pak
- Rak
- Sak
- Tik
- Tul
- Wong
2. Tembung Lingga Rong Wanda
Tembung lingga rong wanda yaiku tembung kang dumadi saka rong wanda.
Tembung lingga rong wanda ialah jenis tembung lingga yang berasal dari dua suku kata. Beberapa contoh dari tembung lingga rong wanda antara lain :
1 Ambyar 31 Kethok
2 Angin 32 Kesel
3 Anak 33 Kursi
4 Adek 34 Lare
5 Adus 35 Lungguh
6 Ayu 36 Loro
7 Ambung 37 Laku
8 Batin 38 Lungo
9 Bantal 39 Mangan
10 Buku 40 Meja
11 Bathik 41 Mata
12 Bebek 42 Omah
13 Budhal 43 Pangan
14 Bengkel 44 Pupus
15 Babar 45 Pacul
16 Buka 46 Pari
17 Cacing 47 Payu
18 Ciwit 48 Pikir
19 Cicil 49 Sapu
20 Caping 50 Silih
21 Cokot 51 Sandhung
22 Cuwil 52 Sregep
23 Dolan 53 Sapi
24 Deleng 54 Sawah
25 Gawa 55 Tangan
26 Goreng 56 Tuku
27 Gegem 57 Tandur
28 Guyu 58 Tulis
29 Jupuk 59 Turu
30 Jaluk 60 Tutup
3. Tembung Lingga Telung Wanda
Tembung lingga telung wanda yaiku tembung kang dumadi saka telung wanda.
Tembung lingga telung wanda adalah jenis tembung lingga yang berasal dari tiga suku kata. Contoh contoh tembung lingga telung wanda adalah sebagai berikut :
1 Angkasa 11 Kelinci
2 Budaya 12 Kulino
3 Bekakas 13 Kethoprak
4 Berlian 14 Perkara
5 Gamelan 15 Pesawat
6 Garuda 16 Rekasa
7 Mustika 17 Samudra
8 Merpati 18 Segara
9 Karipan 19 Semesta
10 Kapiran 20 Semangka
Contoh Kalimat dengan Tembung Lingga Asli
- Budi adus ing sumur saben sore
- Bapak ora iso turu amerga ngombe wedhang kopi
- Ibu ngongkon mbak tumbas beras
- Pak Dhe nyambut gawene tandur ing sawah
- Adek budhal menyang sekolah nganggo sepeda
- Pak Lek tuku gedhang ing pasar
- Murid – Murid ing kelas padha lungguh ing kursi
- Si Mbah ora iso maca lan tulis
- Ani murid paling ayu dhewe ing kelas
- Budhe nggawa sapu anyar
Contoh Kalimat dengan Tembung Lingga yang Berimbuhan
- Adik mangan sega pecel ( mangan tembung linggane pangan)
- Bambang njaluk tuku klambi lan sepatu ( Njaluk tembung linggane jaluk)
- Sepatu iku ditumbas karo Mas Darto ( Ditumbas tembung linggane tumbas)
- Bapak ngombe kopi ( Ngombe tembung linggane ombe)
- Dimas mangan ing pawon ( Mangan tembung linggane pangan)
- Ibu nulis surat ( nulis tembung linggane tulis)
- Rina nandur kembang mawar ( Nandur tembung linggane tandur)
- Ali numpak sepeda ( Numpak tembung linggane tumpak)
- Bu Lia nggawa buah-buahan (Nggawa tembung linggane gawa)
- Wacanen buku iki ! ( Wacanen tembung linggane maca)
Tembung Lingga Semu
Tembung lingga semu adalah tembung yang terdiri dari dua kata serupa yang berulang dan tidak dapat dipisahkan. Apabila kata dipisahkan maka akan mengubah makna, bahkan dapat menghilangkan maknanya. Tembung ini dalam Bahasa Indonesia disebut juga dengan kata ulang.
Lingga semu dapat dibagi menjadi dua jenis, antara lain :
- Lingga yang bisa dihilangkan atau diubah. Contohnya adalah undur-undur, uget-uget, ula-ula, aling, aling.
- Lingga semu yang tidak dapat diubah lagi. Contohnya adalah ali-ali, alnag-alang, api-api.
Demikian uraian lengkap mengenai pengertian hingga contoh contoh tembung lingga. Semoga artikel di atas dapat menjadi referensi dan membantu anda dalam mempelajari Bahasa Jawa. Semoga bermanfaat……